Bètablokkers zijn medicijnen die een remmende werking hebben op het centrale zenuwstelsel. Deze middelen worden vaak voorgeschreven bij hart- en vaatziekten. Bètablokkers blokkeren de bètareceptoren, die meestal op de cellen van het hart zitten. Het hart gaat hierdoor rustiger kloppen, de hartspier trekt minder krachtig samen en uw bloeddruk wordt lager. Hierdoor wordt uw hart minder belast en wordt er minder zuurstof gebruikt.De medicijnen zorgen ervoor dat de hartslag, de bloeddruk en de stofwisseling worden vertraagd. Dit zorgt ervoor dat uw lichaam minder energie levert en aldus tot rust komt. Bètablokkers helpen hierdoor ook tegen stress.
Basisinformatie over het autonome zenuwstelsel
Ieder mens en dier heeft een zenuwstelsel. Een zenuwstelsel kun je het beste zien als een communicatienetwerk. Het communicatienetwerk zorgt ervoor dat het menselijk lichaam in zijn leefomgeving kan functioneren.
Het autonome zenuwstelsel
Het autonome zenuwstelsel kan worden beïnvloed door de werking van bètablokkers. Als mens heb je zelf geen invloed op het autonome deel van het zenuwstelsel, dat uit twee systemen bestaat. Het ene deel van het autonome zenuwstelsel remt af en wordt parasympathicus genoemd en het andere deel van het autonome zenuwstelsel stimuleert en wordt sympathicus genoemd. Het autonome deel van het zenuwstelsel regelt dus allerlei processen. Het gaat dan om processen in je lichaam, ademhalen, spijsvertering en hartfrequentie. Als het zenuwstelsel in ruste is, dan overheerst het deel dat afremt, de parasympathicus. Als het autonome zenuwstelsel actief is, dan overheerst het deel van het autonome zenuwstelsel dat overheerst, de sympathicus.
Menselijke reactie van het lichaam
Het lichaam reageert op waarneembare situaties. Denk bijvoorbeeld maar eens aan een moment dat je schrikt. Dan lijkt het net of je hart in je keel klopt. Vervolgens haal je diep adem en kijk je met verschrikte grote ogen en vraagt je onbewust af wat je moet doen. Je kunt nu stellen dat je menselijke reactie, een reactie is van het autonome deel van het zenuwstelsel. Dus van de sympathicus die reageert op het waargenomen alarm (de schrik) en de schrik is dan ook de zogenaamde fight or flight-reactie. Door de schrik komt je lichaam versnelt in actie. Je hartslag versnelt en er treedt een verbetering op van de pompfunctie van het hart. Je ademhaling verdiept en de pupillen van je ogen worden door de schrik immers groter. Dit zijn allemaal reacties op de schrik die er voor zorgen, en tot gevolg hebben, dat je lichaam snel in actie kan komen. Dat kan doordat via receptoren (eiwitten) een prikkeloverdracht kan plaatsvinden in het autonome zenuwstelsel. Daar waar twee zenuwen elkaar treffen komen neurotransmitters vrij.
Types receptoren
Bij receptoren kunnen drie belangrijke types worden onderscheiden. Deze types zijn:
1. Beta-1-receptoren
2. Beta 2-receptoren
3. Alfareceptoren
Beta-1-receptoren
In pacemakercellen in het hartspierweefsel van het hart zitten de Beta-1-receptoren. De toename van het hartminuutvolume en versnelling van de hartfrequentie (tachycardie) wordt veroorzaakt door de prikkeling van de beta-1-receptoren.
Bèta-2-receptoren
De bèta-2-receptoren worden aangetroffen in gladde spierweefsels van bronchiën, bloedvaten en maag-darmkanaal. Verwijding van bronchiolen wordt veroorzaakt door de prikkeling van bèta-2-receptoren. Daarnaast veroorzaakt de prikkeling van de bèta-2-receptoren dat er in de longen een vermindering van slijm is en in het spierweefsel een vaatverwijdering is. Ook zorgt de prikkeling van bèta-2-receptoren voor het vrijkomen van glycogeen, door de stimulering van glycogenolyse.
Alfareceptoren
In de bloedvaten van de huid zitten de alfareceptoren. Alfareceptoren geven sterke constrictie bij een prikkeling aan de bloedvaatjes.
Geneesmiddel
Het stimuleren van sympathische zenuwstelsel kan met het geneesmiddel sympathicomimeticum. Sympathicolyticum is het geneesmiddel dat sympathische zenuwstelsel remt.
Bètablokkers
Het remmen van het sympathische zenuwstelsel kan door beïnvloeding van de werking van bètareceptoren en dat gebeurd door bètasympathicolytica of te wel door bètablokkers.
Wanneer worden bètablokkers voorgeschreven?
Bètablokkers worden niet alleen gebruikt voor de behandeling van hartritmestoornissen en een hoge bloeddruk. Artsen schrijven het middel ook voor bij hoge bloeddruk, angina pectoris (hartkramp), hartritmestoornissen, migraine, te snelle schildklierwerking, hartfalen en hartinfarct. Ze worden ook voorgeschreven na een hartaanval om herhaling te voorkomen. Artsen kunnen bètablokkers ook voorschrijven om angst- en stressgevoelens te verminderen. Hierbij kunt u denken aan examens of bij podiumangst.Deze medicijnen worden meestal door oudere mensen gebruikt in verband met een hoger risico op hart- en vaatziekten.
Bètablokkers hebben in de apotheek meestal een merknaam die anders is dan de naam van de werkzame stof, echter staat de naam van de werkzame stof wel op de bijsluiter.
Bètablokkers worden meestal voorgeschreven als tablet. De hoeveelheid bètablokkers per dag hangt af van het soort tablet. Tabletten die maar één keer per dag hoeven ingenomen te worden zijn tabletten met zogenaamde gereguleerde afgifte. Heel soms is het nodig om bètablokkers via een infuus toe te dienen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij een zeer ernstig verhoogde bloeddruk genaamd maligne hypertensive.
Soorten betablokkers
De meest voorgeschreven bètablokkers zijn: metoprolol, atenolol, pindolol, sotalol, carvedilol, labetalol en bisoprolol. Onderstaand treft u een overzicht van deze bètablokkers.
Metoprolol
De werkzame stof in Metoprolol is metoprolol.
Metoprolol wordt gebruikt bij een hoge bloeddruk,angina pectoris (hartkramp), hartritmestoornissen, hartfalen, hartinfarct/hartaanval, migraine en een te snelle schildklierwerking.
Atenolol
Artsen schrijven dit medicijn ook voor bij angina pectoris (hartkramp), hartritmestoornissen, hartinfarct, hoge bloeddruk,migraine, een te snelle schildklierwerking, angstgevoelen, gespannenheid en essentiële tremor (trillen).
Pindolol
De werkzame stof in Pindolol is pindolol. Artsen schrijven dit medicijn voor bij een hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, angina pectoris (hartkramp) en een te snelle schildklierwerking.
Sotalol
De werkzame stof in Sotalol is sotalol. Artsen schrijven dit medicijn voor bij bepaalde hartritmestoornissen.
Carvedilol
De werkzame stof in Carvedilol is carvedilol. Artsen schrijven dit medicijn voor bij een hoge bloeddruk,hartfalen en angina pectoris (hartkramp).
Labetalol
De werkzame stof in Labetalol is labetalol. Artsen schrijven dit medicijn voor bijangina pectoris (hartkramp) en een hoge bloeddruk door zwangerschap.
Bisoprolol
Artsen schrijven dit medicijn voor bij angina pectoris (hartkramp), een hoge bloeddruk, bij hartfalen en soms om een hartinfarct te voorkomen.
